مقدمه
آگاهی جهانی نسبت به محیط زیست، توجه را به سمت چاپ بستههای زیست محیطی و استفاده از سیستمهای جوهری جلب میکند. در این راستا، جوهرهای مبتنی بر آب به عنوان یک راهحل سبز برای تولید محصولات پایدار مورد توجه قرار گرفتهاند. در ادامه به بررسی مفهوم و مزایای مرکب فلکسو پایه آب میپردازیم.
مرکب فلکسوگرافی بر پایه آب چیست؟
مرکب فلکسوگرافی بر پایه آب به طور نسبی با محیط زیست سازگار هستند؛ اما وقتی به چاپ جوهر بر روی فیلم و پلاستیک میپردازیم، وجود آب در آن ممکن است به چالش کشیده شود. جوهرهای بر پایه آب از رزین، رنگدانه، حلال، واکس، سورفاکتانت، عوامل شبکهای کننده و افزودنیها تشکیل شدهاند.
رزین به عنوان یک ماده برای پخش رنگدانه و جلوگیری از تجمع دوباره آن عمل میکند. استفاده از جوهرهای مبتنی بر آب در دهههای اخیر رشد چشمگیری داشته و در تولید محصولات کاغذی، کیسههای کاغذی، محصولات چاپی، چاپهای سهبعدی، کیسههای چنددیواره و محصولات پلیاتیلن همواره در حال پیشرفت بوده است. این پیشرفتها نه تنها به ارتقاء فناوری چاپ، بلکه به بهبود استانداردهای زیستمحیطی و تدابیر پایدار در صنعت چاپ منجر شده است.
اجزای تشکیل دهنده مرکب فلکسو پایه آب
- عامل رنگزا (پیگمنت یا دای): این عامل برای ایجاد رنگ و ته رنگ در مرکب استفاده میشود.
- رزین (سیال): رزین به عنوان پیکربندی اصلی سیستم عامل انتقال رنگزا به سطح چاپ عمل میکند. رزینهای مورد استفاده ممکن است شامل آکریلیک، پلییورتان، پلیاستر و… باشند.
- تثبیتکننده: pH pH مرکب پایه آب معمولاً بین 8 تا 9.5 است. از ترکیبات قلیایی مانند خانوادههای آمین به عنوان تثبیتکننده pH معمولی استفاده میشود.
- حلال ریتارد: این ترکیبات سرعت خشک شدن مرکب را تنظیم میکنند تا از خشک شدن و چسبیدن مرکب به کلیشه جلوگیری کنند.
- ضدکف (ضدحباب): برای جلوگیری از تشکیل حباب در چاپ با سرعت بالا و مشکلات چاپی مانند اثر ته سوزنی استفاده میشود.
- سایر ترکیبات افزودنی: این ترکیبات شامل واکس، آنتیباکتریال، غلظت دهنده و سایر مواردی است که برای اصلاح خواص مرکب به کار میروند.
برخی از انواع مرکب فلکسو پایه آب
مرکب فلکسو پایه آب، نوعی مواد چاپی هستند که بر اساس سیستم آب و قلیایی تهیه میشوند. این مرکبها به دلیل ویژگیهای برجسته و امکانات متعدد در صنایع مختلف، به ویژه در چاپ و بستهبندی، استفاده میشوند. در زیر به برخی از انواع مرکب فکسوگرافی پایه آب اشاره میشود:
چاپ کارتن
چاپ روی مقوای فلوت و انواع کاغذ کرافت یکی از رایجترین روشهای چاپ بر روی کارتن است. از آنجایی که کارتن اغلب از مقوای فلوت تشکیل شده است، چاپ روی این نوع مواد بسیار رایج است. مقواهای فلوت به عنوان یک ماده با قدرت مکانیکی مناسب و وزن سبک، برای بستهبندیها بسیار مناسب هستند. در فرآیند چاپ، اهمیت زیادی به شستشوی آسان از روی کلیشه داده میشود. این ویژگی موجب افزایش سرعت فرآیند چاپ میشود. خشک شدن سریع مرکب بعد از چاپ اهمیت زیادی دارد. این ویژگی به کارگران امکان میدهد بستهبندی را به سرعت آغاز کنند و از تاخیرهای احتمالی جلوگیری کنند.
مرکب مخصوص فیلم در چاپ
مرکب مخصوص فیلم یکی از انتخابهای متداول برای چاپ بر روی بستهبندیهای انعطافپذیر غیرکاغذی مانند PE، PP، PVC، PET و… است. این نوع مرکبها از پایه آب استفاده میکنند و در مراحل تکاملی هنوز از نظر کیفیت به سطح مرکبهای پایه حلالی نرسیدهاند. این مرکبها برای چاپ انواع محصولاتی نظیر کیفهای دستی، سفره، کیسههای پلاستیکی و پاکتهای سیمان استفاده میشوند. این مرکبها به دلیل انعطافپذیری بالا و مقاومت در برابر انواع فیلمهای پلیمری، برای بستهبندی محصولات با انعطافپذیری مطلوب استفاده میشوند.
مرکب چاپ روزنامه
مرکبهای مخصوص چاپ روزنامه، معمولاً برای چاپ فلکسو به کار میروند و مصرف آنها به چاپ روزنامهها محدود است. فرمولاسیون این نوع مرکب با مرکبهای چاپ کارتن شباهت دارد، اما به گونهای تنظیم میشوند که امکان چاپ با وضوح بالاتر را بر روی سطوح نازک و متراکم، نظیر کاغذ روزنامه، فراهم نمایند. فرمولاسیون این مرکب به عنوان یکی از مرکبهای فلکسو پایه آب، بطور خاص به گونهای تنظیم میشود که با افزایش ویژگیهای چاپی، به وضوح بیشتری دست یابد.
مرکب پایه پروتئین
مواد اولیه مرکب پایه پروتئین از منابع تجدیدپذیر به دست میآید که از جمله گزینههای دوستدار محیط زیست است. این مواد میتوانند از گیاهان، حیوانات و حتی مواد دریایی به دست آمده و مورد استفاده قرار گیرند. این مرکبها از مواردی نظیر صمغ، نشاسته، دکسترین، کازئین و آلبومین تشکیل شدهاند. از این مرکبها به عنوان مادهای برای روکش مصنوعات چوبی استفاده میشود. این روکش میتواند به مصنوعات چوبی استحکام و جلوهی زیبایی افزوده و آنها را نسبت به عوامل مختلف محیطی مقاوم کند.
برخی از مرکبهای پایه پروتئین، مانند کازئین، دارای خصوصیات گرماساخت بالا و مقاومت حرارتی هستند. این خصوصیات آنها را برای کاربردهایی نظیر لمیناسیون که نیاز به مقاومت در برابر دما دارد، مناسب میسازد.
مزایای مرکب پایه آب فلکسو
- این مرکبها مقاوم به الکل هستند و تحت تأثیر مواد شوینده قرار نمیگیرند.
- مرکبهای پایه آب دارای مقاومت سایشی و خراش استانداردی هستند که باعث میشود چاپهای آنها پایدارتر و با کیفیتتر باشد.
- این مرکبها بر روی انواع مختلف سطوح چاپی میچسبند و امکان چاپ بر روی مواد مختلف را فراهم میکنند.
- مرکبهای پایه آب برای دوران طولانی تحت تأثیر نور و پرتو UV قرار گرفته و تغییر رنگ نمیدهند.
- نمونههای مقاوم در برابر حرارت تا 250 درجه سانتیگراد تولید شدهاند که برای کاربردهای با دماهای بالا مناسب هستند.
- این مرکبها به دلیل درصد جامد بالا، پوشش بهتر و با کیفیتتری ایجاد میکنند.
- استفاده از این نوع رزینها امکان تشکیل فیلم چاپی با استحکام زیاد را فراهم میآورد.
نکات مهم در استفاده از مرکب فلکسو پایه آب
- بهتر است مرکب در دمای مناسب ۵ تا ۴۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود. دمای نامناسب ممکن است به کیفیت مرکب آسیب بزند.
- تنظیم ویسکوزیته مرکب فلکسو پایه آب از اهمیت زیادی برخوردار است. این کار به کمک ویسکوزیمتر زان یا فورد انجام میشود تا مطمئن شویم که مرکب به درستی رقیق یا غلیظ شده است.
- حین مراحل تدارک مرکب و مخلوط کردن آن با دیگر مواد، باید از آلودگی آن جلوگیری شود. برگرداندن مرکب به ظرف اصلی و پرهیز از مخلوط کردن با مرکب قدیمی حاوی پرز کاغذ است و محیط مناسبی برای رشد باکتری و کپک میشود.
- بعد از چاپ با نوردها و کلیشه، حتماً مرکب با آب شسته شود. این کار به حفظ تمیزی و بهبود کیفیت چاپ کمک میکند.
- محافظت از مرکب در مقابل عوامل محیطی نظیر حرارت، نور، ورود هوا و… نقش مهمی در حفظ کیفیت آن دارد.
سخن آخر
در کل، مرکبهای پایه آب نه تنها به دلیل ویژگیهای برجسته چاپ و بسته بندی، بلکه به علت مزایای محیطی و ایمنی که ارائه میدهند، به عنوان یک گزینه ارزشمند در صنعت شناخته میشوند. با نداشتن مشکلات ایمنی مانند انفجار یا حساسیت به آتش، این مرکبها نشان دهنده پیشرفت و بهبودهای مهم در زمینههای چاپ و بسته بندی هستند.