چاپ روتوگراور یا چاپ هیلو که با نام‌های هیلوگرافی، چاپ روتو و چاپ گراور نیز شناخته می‌شود، از جمله فرآیندهای چاپ گود است. این فرآیند به‌روز و مدرن چاپ صنعتی، برای تیراژهای بالایی است که به کیفیت بسیار زیادی، نیاز دارند. همچنین از چاپ روتو برای چاپ انواع کاتالوگ‌ها و بسته‌بندی لفاف، استفاده می‌شود. بیشترین استفاده از این چاپ را بسته‌بندی صنایع دستی به خود اختصاص داده است.
در این روش، تصاویر با سایه روشن‌های به هم پیوسته درست همانطور که در یک تصویر عکاسی دیده می‌شود، چاپ می‌شوند.
در چاپ روتو یا هیلوگرافی برای هر رنگ، یک سیلندر مجزا ساخته می‌شود، به همین دلیل کیفیت خروجی این چاپ بسیار بالا است. همچنین در این روش، فرآیند چاپ با سرعتی بالا انجام می‌شود که در ابعاد وسیع نیز دقت بسیاری دارد.
تاریخچه پیدایش چاپ روتوگراور
چاپ روتو یا هیلوگراور، تکنیکی است که تحت نظر چاپ اینتاگلیو روش چاپ نقش برجسته انجام می‌شود. در این روش، سطوح چاپی در زیر مناطق غیرچاپی قرار دارند.
حکاکی و نقش زدن بر روی سطوح مسی به قرن 15 میلادی بازمی‌گردد. در گذشته‌های دور حکاکی نقش‌های برجسته بر روی سطوح مسی، به صورت دستی انجام می‌شد. اما آنچه امروزه در چاپ روتو انجام می‌شود، عملا با فرآیندهای گذشته متفاوت است و تنها باقی‌مانده‌ای از آن تکنیک است.
این چاپ برای اولین بار در سال 1890 توسط بانویی برجسته به‌نام کارل کلیک اختراع شد. او برای این هنر خود نام هیلوگراور یا همان حکاکی برروی مس را انتخاب کرد. در حال حاضر حکاکی سنتی یا دستی با فرآیندهای شیمیایی جایگزین شده است.
مراحل انجام چاپ روتوگراور (هیلوگراور)
انجام چاپ روتوگراور به طی مراحل مشخص و منظمی نیاز دارد که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
- طراحی نقش: در این شیوه چاپ، ابتدا طراحی طرح موردنظر توسط طراحان زبده انجام می‌شود و بعداز تایید شدن طرح توسط کاربران، نقش چاپ روتو در زیر دستگاه می‌رود.
- ساخت سیلندر: سیلندرها از مهم‌ترین عوامل زدن نقش و عمل چاپ طرح در چاپگر هستند. سیلندرهای دستگاه چاپ در دو نوع سیلندر الکترومکانیکی و سیلندر لیزری وجود دارند. هردوی این سیلندرها، طرح و نقش نهایی را بر روی سطوح مسی هک می‌کنند.
در این چاپ برخلاف سایر چاپ‌ها، افزودن طرح و نقش به شکل عمیق و برجسته است که بر روی سطح گرد سیلندر زده می‌شود. اغلب آنها به شکل آجری یا لانه زنبوری هستند، اما همه آنها در یک اندازه و رنگ چاپ می‌شوند؛ پس برای طرح یا رنگ متفاوت به سیلندرهای دیگری نیاز است.
- مرحله چاپ: لفاف رول پس از حکاکی شدن و عبور از رول، به مرحله چاپ نهایی می‌رسد. در این مرحله، بخش حکاکی شده‌ای که درون مخزن مرکب قرار دارد، با کمک حرکت سیلندر به سمت مرحله چاپ عمقی و نهایی می‌رود. سپس، مرکب اضافه‌ای که در بخش حکاکی وجود دارد، به تیغه داکتر بلید داده می‌شود؛ بنابراین تیغه، زدودن مرکب اضافی از نقش روی سطوح را به عهده دارد.
- ثبت کردن نقش: بعداز اینکه مرکب‌های اضافه سطح توسط تیغه لفاف جذب شد؛ رولی که بر بستر سیلندر چاپ شد یا سیلندر فشار درحال حرکت است، با سیلندر حکاکی شده که در حفره‌های آن مرکب وجود دارد، تماس می‌یابد و نقش و طرح موردنظر بر روی آن ثبت خواهد شد.
- مرحله خشک‌سازی: آخرین مرحله از چاپ روتوگراور، خشک کردن لفاف یا رولی است که بر روی آن نقش زده شده است. این لفاف یا رول از درون خشک‌کن عبور کرده و سپس به قسمت‌های رنگی دیگری می‌رود. مراحلی که گفته شد دوباره در قسمت رنگی جدید، تکرار خواهد شد.
مزایای چاپ روتوگراور یا هیلوگراور
چاپ هیلوگراور، در مقایسه با تکنولوژی‌های دیگری که در صنعت چاپ و تبلیغات موجود است، برای تیراژهای بالا انتخابی بهتر و به‌صرفه‌تر محسوب می‌شود. کیفیت زیاد، سرعت بالا، قابلیت چاپ نزدیک به تصاویر سایه روشن پیوسته، رنگ سیاه پرمایع، قابلیت چاپی حتی بر روی سطوح چاپ با کیفیت پایین، صرفه اقتصادی بالا در چاپ‌های تیراژ بالا و سرعت بالای چاپ بعد از فرآیند آماده سازی سیلندرها از جمله مزایای فراوان این نوع چاپ هستند که در ادامه برخی از آنها را توضیح خواهیم داد.
- کیفیت بالا و حفظ این کیفیت در گذر زمان
با وجود اینکه این نوع چاپ، در تولید محصول سرعت بسیار زیادی دارد اما نمونه نهایی محصولات آن، بهترین کیفیت را دارند. این کیفیت بالا چاپ بدون افت کیفیت در طول زمان است و کاملا حفظ خواهد شد.
- سرعت بالا
این نوع چاپ می‌تواند تیراژهای بالا را در ابعاد بزرگ و با قابلیت برش آسان، با سرعت بسیار زیادی انجام دهد.
- هزینه پایین
برای تیراژهای بالا، چاپ روتو بهترین و به‌صرفه‌ترین نوع چاپ است.
موارد استفاده از چاپ روتوگراور
چاپ روتو را می‌توان در دو حالت رولی یا ورقی به کار برد:
- اگر از این چاپ در حالت رول استفاده کنیم، خروجی‌های عریض و با کیفیت بالایی ارائه خواهند شد.
از حالت رولی چاپ روتوگراور در انواع بسته‌بندی‌های محصولات با عرض بالا (مانند لفاف‌های بسته‌بندی دیوارپوش و کف پوش‌ها)، کاتالوگ‌ها و بروشورهای با کیفیت بالا و تیراژ زیاد (مانند مجلات نشنال جئوگرافیک)، فیلمهای چندگانه پلیمری، پرده‌های زینتی و … استفاده می‌شود.
- اگر از این چاپ در حال ورقی استفاده کنیم، می‌توان محصولات و کارهایی را که به تیراژ و تعداد کمتری نیاز دارند ولی دقت و کیفیت بسیاری می‌خواهند را تولید کرد. برای مثال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
انواع اوراق بهادار شامل برگه‌های سهم بورس یا ارز، کارهای سهامی، تمبرهای پستی، یادگاری و تزئینی‌هایی که ارزش بالایی دارند و حتی بعضی از آثار تبلیغاتی ارزشمند و گرانبها که ظرافت چاپ آنها بسیار مهم است.
ویژگی‌های منحصر به فرد چاپ روتو
این سبک چاپ ویژگی‌های خاصی داشته که فرد منحصر به آن است و باعث تمایز آن از سایر انواع روش‌های چاپی خواهد شد که عبارتند از:
- داشتن قابلیت تطبیق پذیری بسیار بالا
- قابلیت تولید کردن پاکت‌های بسته‌بندی رولی و استوانه‌ای در اشکال مختلف
- داشتن سرعت و اتوماسیون بالا
- سیستم چاپ با فناوری‌های پیشرفته
- توانایی گردش کار در چاپ
- قابلیت تیراژ بالا چاپ محصول
- دارای سیستم مدیریت رنگ ICC
- دارای سیستم چاپ ICP/IP
- بهره وری و راندمان بالا در فرآیند چاپ
- قابلیت انجام چاپ بر روی دیسک‌های فشرده
- توانایی چاپ از طریق چاپگرهای از راه دور LPR
- چاپ از طریق جریان سوکت TCP/IP
- دارای پشتیبانی از فرمت PDF , Postscript
علاوه بر مواردی که در بخش مزایا چاپ روتوگراور و همین قسمت عنوان شد؛ این سیستم توانایی‌های خاص دیگری هم دارد.
در سیستم تیراژ بالای طرح ویژگی “نگه داشتن صفحه” موجود است. به کمک این ویژگی می‌توان کار بعدی و یا کار مربوط به روز بعد یا تیراژ دیگری از محصول را به سیستم ارائه کرد.
همچنین می‌توان در هر مرحله‌ای از تیراژ محصول مورد نظر، صفحه چاپ را نگه داشت. با این کار به راحتی می‌توان بر کیفیت محصول نظارت کرد و سپس از همان جا، چاپ مجدد را آغاز نمود.
قابلیت دیگر این سیستم، تنظیم تایم و زمان چاپ در بازه زمانی خاصی از روز است. به این صورت که با استفاده از این قابلیت می‌شود فرآیند چاپ را چندبار راه‌اندازی کرد و چرخه تولید را فعال نگه داشت.
معایب استفاده از چاپ روتوگراور
در کنار تمامی مزایا و ویژگی‌هایی که برای این چاپ ذکر کردیم، معایبی نیز دارد. البته این معایب نسبت به مزایای آن خیلی مورد توجه نیستند و تاثیر زیادی بر کار نخواهند داشت.
- چاپ شدن حروف طرح به صورت نقطه سایه (ترامه)
- استفاده کردن از مرکب‌های حلال در این چاپ
- محدود به استفاده چاپ‌های تیراژ بالا
- گران بودن تغییر اعماک کردن بر روی سیلندرها
سخن پایانی
چاپ روتو امروزه طرفداران زیادی دارد و برای مصرف‌کنندگان بسیار کاربردی است، اما برخی اطلاعات کافی درباره آن ندارند. به همین سبب در این مطلب به مطالعه و بررسی دقیق چاپ پرطرفدار روتوگراور یا هیلوگراور پرداختیم. همچنین مراحل انجام آن، مزایا و معایب، موارد استفاده و ویژگی‌های منحصر به فرد آن را ذکر کردیم.
